Konstitucio de Meksiko | |
---|---|
konstitucio | |
Aŭtoroj | |
Aŭtoro | 1917 Constituent Congress of Mexico |
Lingvoj | |
Lingvo | hispana lingvo |
Eldonado | |
Eldondato | 1917 |
La nuna Konstitucio de Meksiko, oficiale Politika Konstitucio de la Meksikaj Unuiĝintaj Ŝtatoj (Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos), estis verkita en Santiago de Querétaro, en la meksika ŝtato Querétaro, de konstitucifara asembleo dum la Meksika Revolucio. Ĝi estis aprobita de la Konstitucifara Asembleo la 5-an de februaro 1917. Poste ĝi estas amendita multajn fojojn. Ĝi postsekvis la Konstitucion de 1857 kaj pli fruajn meksikajn konstituciojn. "La Konstitucio de 1917 estas la jura triumfo de la Meksika Revolucio. Por iuj ĝi estas la Revolucio."[1]
La Konstitucio de 1917 estas la unua tia dokumento en la tuta mondo, kiu deklaris socialajn rajtojn, kio servis kiel modelo por la Vajmara Konstitucio de 1919 kaj la Sovet-rusa konstitucio de 1918.[2][3][4][5] Kelkaj el la plej gravaj preskriboj estas Artikoloj 3, 27, kaj 123. Tiuj artikoloj, aprobitaj responde al la armita ribelo de la popolaj klasoj en la Revolucio, videbligas profundajn ŝanĝojn en la politiko de Meksiko, kiuj formis la kadron por la meksika socio en la 20-a jarcento.[6] Artikolo 3 firmigis la bazon por senpaga, deva, kaj sekulara edukado*;[7][8] Artikolo 27 kreis la fundamenton por agrara reformo en Meksigo;[8] kaj Artikolo 123 celis potencigi la laboristaron, kiu estiĝis malfrue en la 19-a jarcento kaj apogis la aliancon, kiu venkis en la Meksika Revolucio.[8]
Artikoloj 3, 5, 24, 27, kaj 130 severe malhelpis la Katolikan Eklezion en Meksiko,[9] kaj provoj efektivigi ilin faritaj en 1926 de Prezidanto Plutarco Calles (1924–1928) rezultigis la Kristisman Militon.[9]
En 1992, dum la prezido de Carlos Salinas de Gortari, okazis grandaj reformoj al la konstitucio, kiuj ŝanĝis Artikolon 27 por plifortigi privatajn posedrajtojn, permesi privatigon de ejidos kaj ĉesigi la redistribuadon de tero, kaj plejparte abolis la artikolojn, kiuj limigis la agadon de la Katolika Eklezio.[10][11][12][13][14]
La Tago de la Konstitucio (Día de la Constitución) estas Patruja Festo en Meksiko omaĝe al la oficialigo de la Konstitucio en la 5-a de februaro 1917. Oni celebras ĝin en la unua lundo de februaro.[15]